L'Amuravela 1950

Escrita por
Elvira Bravo Fernández-Ahuja

Recitada por
Antonio García Novo “Diego”

En el nombri de Jesús
y la Virgin Soberana,
vou ichar l’Amuravela
comu San Pedru asperaba.

Ya tamus aqui, Patrón
pa festijati ‘I tu Santu
paez que vamus en bulina,
tan deprisa pasou ‘l añu,
Has ichar la tarabica
p’ atendeme lu que falu
y’ asómati al ventanin
que you falaréi bian altu.

Poucu tengu que cuntati:
el puablu sigui ‘l su rumbu
sin que haiga nada emportanti.
Peru de pesca, S. Pedru
tamus que nus lleva ‘l diantri:
non si gana nin un perru,
feixu la cusca ‘I bocarti.
Hubu algunus, vou diciti,
qu’ en botis ya garrutinus
con mirluza ya outrus pexis
fixarun bonus cuartinus
Peru lus demás, miou probi,
d’ esta vamus dar en quiabra
a estas alturas que tamus
ya pa aburrir a cualquiara.
Non puadi unu ichar un traji
nin mercar unos zapatus
nin aprobar un gutin
pa que nus ranimi ‘l cuarpu.
vas ichar un mariaxi
a cai ‘l Franxón o ‘l Catalu
o xugar una brisquina
ya non puadis remoyalu
Esti añu, Apóstul Gloriosu,
tarás Tú solu d’ estrena
qu’ un vistíu ti regalarun
de tirciupelu ya seda.
Ahora tamus aguardandu
que va a llegar la sardina
peru hay que saber tratala
que ya una pesca bian rica.
Con esas modas que sacan
de dai plomu y pirsiguila
con ardoris y’ a deshora,
espántanusla ya imigra.
Insiñanus Tú, San Pedru,
comu vusoutrus faciais
pescando a la bona ley
ya miantras que duri ‘l día
ir galdiar ya dai con maña
el cebu que nisicita,
pa que así ganemus todus,
pa que ganin las rapazas
ya podan ir endulasi
ya ponesi bian reguapas,
aunque d’ éstu intiandin ellas
que tan bian amaestradas;
ya verás comu han bellar
hasta las viayas «La Raspa»
Esu que nun tan lus cuarpus
pa facer muchos extremus
porque cumiamus un pan
que nun sirvía de sustentu,
malu comu la felén;
dicin qu, era de centenu..
algún centenu será
peru non comu aquél nuestru,
¿quián nus diara un garitin
del que cumian nuastrus gualus,
negru… peru llevantau,
bian cuciu va sabrosu?;
esti ta ¡mi alma! engomau
que paez, ya nun ti miantu,
comu esi chicli de moda
qu’ andan chupandu lus neñus.
Estus días ya mejor.
bona falta nus facía
porque además era escasu:
¡cian gramus pa todu ‘l dia!
Con esi poucu allimentu
ningunu fuarzas tinía
nin pa tesar po ‘l hulichi
ni isar un palu p’ arriba
Has mandamus un bon trigu
si non morremus d’ afeichu,
peru que sea pa nusoutrus
ya que nun sea del trasperlu.

¿Güisti? Porque nus dexarun
llibris las fabas indianas,
caras comu ‘n Viarnis Santu
tan puniandu las aldianas,
Esu, ya ‘l escarabayu,
que dicin roi la patata
-va roéis a ellas la bolsa
que la tianin bian finchada.
Tan temblandu si is acabi
el choyu de la pitanza
porque n’ estus añus muchas
fixeron aqui l’ Habana.
Nun hubu temor de Dios
nin hay concencia cristiana,
ta el mundu saliu de quiciu,
robar non ye cousa mala,
peru hay que facelu en grandi
que poucu ya una tontada.

San Pidrin, tamián vou dati
nuticias más animousas
respetivi a que en el puablu
van facer grandis mejoras;
aparti d’ esus Sigurus
que desfrutamus ahora i
prometéunus el Menistru,
que paez buana presona,
viviendas pa mariñeirus.
bibiotecas ya outras cousas,
comu ‘l Hogar del marinu,
traida de aguas bona
ya arreglar el nuastru Puarto
que quedi ‘n dibida forma.
D’ estu tamus bian sigurus
porqu’ il inginieru d’ Obras
ya ‘l Siñor Don Castelao,
intindiu más que de sobra.
Todu estu nus promitiarun,
si lu fan, tamus na gloria,
apuxa Tú.desde riba
por si is falla la memoria.

Falandu de binificius
hay que pregonallu en altu
que rumbosus comu poucus
son lus nuastrus mixicanus.
Unas quinci mil pesetas
da mandar recoletarun:
doci mil pa lus festejus,
tres mil pa lus jubilaus,
esu ya querer al puablu
ya mirá po lus ancianus.
Desde quí en nombri de todus
con amor lus saludamus
que sepan que lus pixuatus
nunca podrán ulvidallus
ya anque si fuaran tan llonxi
mirámuslus comu hermanus
Ya tú, San Pedru Gloriosu,
bindicilus desde ‘l Cialu
ya has teneis las Puartas Francas
pa qu’ entrin todus pa adiantru.

Habéis publicallu bian
ya cantar coplas na danza;
gracias a lus mixicanus
tenemus fiastas de facha.

Ya pasandu a outrus asuntus:
guixera you priguntati,
si nun te paiciera mal.
por un socesu chocanti:
¿Teneis acasu ‘n en Cialu
rigulviandu algún manganti?
Digulu po lus «platillus»
esus que llaman «volantis.
que comu vianin de riba
ya volandu po lus airis,
penses si algún matrimoniu
en Cialu si peleasi
ya al tirasi co lus platus
hasta la Tiarra baxasin,
porque lus hay tan testonis…
¡pa qué van ahora a nombrasi
qu’ han armala hasta na Gloria
si por casual si xuntasin!
Outrus dicin que lus botan
desd’ esi Planeta Marti
pa desmostranus con ellu
que son muy echaus p’alantri,
que lus dexemus en paz,
que non quiarin vesitantis.
Ya fan bian dicilu a tiampu
porqui lus homis nun paran.
nu is basta esti mundu viayu,
anda rabu con cabeza
faciandu istudius ya inventus
pos además de la “atónita”
descurrierun outru cuantu
que si lu isplotan nun queda
nin de La Garita rastru.
Non puadu dicite ‘l nombri
que por muchu que m’ ismualu,
tan enrevesau lu tian
que nun sei nin pronunciallu.
Per upo lu que barruntu
non si atrevin a esplotallu,
que si desfacin el mundu
nun queda unu pa contallu.

¿Visti da cuandu, San Pedru,
que tenga alas lus gatus?
Pos, miou probi, ya la moda,
mi alma tamus arreglaus,
ya va parecéis muy poucu
el aldar po lus teaus.
D’ esta hecha nin pa un remedio
va quedar un pitu sanu
De magar me lu dixerun
andu espiandu lus gatus
p’ ezmi qu’ al del «Calafati»
ta comu saliandui algu
pos tian unus bultiquinus
enriba po lus dos llaus
Miánicas, si ye verdá,
xuruti que teu garralu
ya unvialu pa Madrid
qu, han dami muy bonus cuartus.
Si mi sal esti negociu
ya tengu na rifa aciartu
cualgu la ropa de aguas
ya métumi al estraperlu.

¿Qué piansas? Tamián Cuideiru
en’ us fugolis alterna:
hay dos equipus de “aúpa”
« La Costera” y ”La Cosecha”
comu verás po lus motis,
son lus di mar ya de tierra.
Quixera dicilu baxu
peru la xusticia ordena
por dos vecis nus ganarun
lus condenaus de I‘ aldea.
Estu tian isplicación
qu’ entenderá cualisquiera:
tan mejor allimentaus.
alcóntransi con más fuerzas,
non tan racionaus, que tianin
la llavi de la dispensa
ya mientras qu’ andan llindiandu
entrénansi po las güertas.
¡Animáivus mariñeirus.
que la revancha ha ser vuestra
y’ habeis llevar un arbitriu
que non sea de lus de tiarra.

¿Que i dire a la Cumisión
que non parou ‘n todul añu
pensando como fairia
lus Festejus pa allegranus?
Contentus podemus tar
ya muchas gracias is damus.
Vivan todus muchus añus
pa siguir cumisionandu.
Una rifa nus fixarun
que ya talmenti un regalu
pos por una pesitina
cíncu mil salis ganando.
Habeis comprar papeletas,
si non llámuvus tacañus
Ya non solu de las Fiastas
s’ anduviarun ocupandu:
arreglarun «La Caldera»
pa que podamus bañanus
con recreo ya decencia
que ya lu que ta mandau.
Facevus una advertencia
paezmi que vian al casu
Pa ciartas.. nisicidadis…
hay pur i unus aparatus…
Conque non vus digu más,
hay que ser Ilimpius ya castus.
Perdónami San Pidrin,
peru toudu hay que falallu.
Y’ahora ayudami a dar vivas
que ya tan todus cansaus
ya las mozas impaciantis
por bellar un agarrau.

¡Viva San Pedru, San Pablu,
San Pablin ya familiaris,
que viva la Cumisión
vivan las Otoridadis!
¡Viva ‘l Siñor Igenieru
ya lus sus acompañantis
ya un viva a lus mixicanus
pa que is llegui po lus airis.!
¡vivan la sidra ya ‘I vinu
ya lus dulcis de calzada:!
¡viva la Cuenca Minera
que ta bian representada
po la banda de Sotrondio
ya po la Orquesta de Sama!
¡Vivan mozus ya rapazas.
non digu nada a las viayas
qu’ ahora toda son chavalas.
Que vivan lus forasterus,
viva ‘l Tambor ya la gaita
ya ‘l Espetor de Llimpieza
que ta con traji de gala!

Pa terminar va la copla
de puastrus antepasadus:

¡MIENTRAS CUDILLERO VIVA
Y DURI LA FUENTI’L CANTU,
VA SAN PEDRU A LA RIBERA
CON TODOS LUS DEMÁS SANTUS!

¡Amura vela! ¡Isa vela!
¡Fuego a babor! ¡Fuego a estribor!
¡¡¡Viva Pedro!!!